build [bild] A.v (pt, pp built [bilt]) 1.(a) ~ smth (of/from/out of smth); ~ smth (for smth) салу, тұрғызу, жасау ¨to ~ a house – үй салу, тұрғызу ¨to ~ road – жол салу ¨a house built of stone, bricks – тастан, кірпіштен салынған үй ¨Birds ~ their nests out of twigs. – Құстар ұясын бұтақтан жасайды. (b) үй, ғимарат салу, тұрғызу ¨The local council intends to ~ on this site. – Жергілікті әкімшілік осы тұстан үй тұрғызбақ ниетте. 2.(бірн-ні) дамыту, қалыптастыру, қалау ¨to ~ a business – бизнесті қалыптастыру, қалау ¨to ~ a better future – жарқын болашақ тұрғызу ¨to ~ a new career – жаңа лауазымға қолы жету (карьер жасау, істеу) 3. (idm) *Rome was not built in a day (мәтел) «Рим бір күнде тұрғызылмаған» (яғни, қиын әрі маңызды іс тындыруға уақыт пен тер төгіс қажет) 4. (phr v) *to ~ smth in/~ smth into smth (a) бір затты екінші бір затқа орнату, кіріктіру ¨to ~ bookcase into a wall – кітап шкафын қабырғаға бекіту, орнату (b) (ауысп. мағ.) қосу, тіркеу ¨to ~ an extra clause into the contract – контрактқа қосымша тарау енгізу *to ~ smth on/~ smth onto smth (ғимаратқа) қосымша құрылым тіркей салу ¨The new wing was built on (onto the hospital) last year. – Жаңа қанат (ауруханаға)

былтыр қосылған. *to  ~ on қол жеткен жетістіктерді негізге алу, соған сүйену, соны әрі қарай баянды ету ¨to ~ on earlier achievements – ертеректегі жетістіктеріне сүйену ¨to ~ on success – табысына арқа сүйеу/табысын одан әрі баянды ету *to ~ smth on smth (бірн-ні бірн-ге) негіздеу ¨to ~ one’s hopes on the economic strength of the country – елдің экономикалық қуатына үміт арту ¨an argument built on sound logic – зерек ойға (логикаға) сүйенген дәлел *to ~ up қордалану, шоғырлану ¨Traffic is ~ing up on roads into the city. – Қалаға барар жолда көлік қозғалысы тығыз бола түсуде. ¨Tension built up as the crisis approached. – Дағдарыс жақындаған сайын шиеленіс өрістей түсті. *to ~ oneself/smb up (өзін/біреуді) әлден(дір)у, қуаттан(дыр)у ¨You need more protein to ~ you up. - Өзіңді әлдендіру үшін саған протеин көбірек керек. *to ~ smb/smth up біреуді/бірн-ні тым асыра мақтау, марапаттау ¨The film was built up to be a masterpiece, but I found it very disappointing. – Фильмді ғажап туынды деп мақтағанымен, менің тіптен көңілім толмады. *to ~ smth up (a) бірн-ні бірте-бірте қабылдау, дамыту, өрістету я күшейту ¨to ~ up a big library – үлкен кітапхана жинау ¨to ~ up one’s strength after an illness – аурудан айыққан соң әл жинау (b) ¨The village has been built up since I lived here. – Ауыл мен осы жерде тұрғалы бері ұлғайып келеді. B.n дене, дене бітімі, тұрық (адамның) ¨a man of average ~ - дене бітімі орташа келген адам