scale [skeɪl] A.n 1.көлем, ауқым ♦on a … ∼ They entertain on a large scale. – Олар жиын-той көп жасайды. ♦Here was corruption on a grand scale. – Соншама ірі көлемде коррупция болған. ♦On a global scale, 77 per cent of energy is created from fossil fuels. – Бүткіл әлемде энергияның 77 проценті қазба/ органикалық отыннан өндіріледі. ♦Corporations are borrowing on a massive scale. – Корпорациялар соншама көп қарыз алуда. ♦Manufacturing is done on a small scale. – Өндіріс көлемі аз. ♦His work as a portrait painter is small in scale. – Оның салған портреттері көп емес. ♦to achieve economies of scale in production – өндіріс көлемін ұлғайту арқылы товар құнын арзандату ♦It was impossible to comprehend the full scale of the disaster. – Апаттың нақты ауқымын шамалау мүмкін болмады. ♦The scale of the problem is difficult to measure. – Мәселе(нің) ауқымын шамалау қиын. 2.деңгей, ауқым, мөлшер, шкала ♦a five-point pay scale – бес баптық/ пункттік жалақы көлемі/ мөлшері ♦to evaluate performance on a scale from 1 to 10 – үлгерімді 1-ден 10 арасындағы бағалармен бағалау ♦The salary scale goes from £12 000 to £20 000. – Жалақы мөлшері £12 000-тан £20 000-ға дейін. ♦a scale of charges – төлем шкаласы ♦Use the following scale to rate each item. – Әр нәрсені бағалау үшін келесі шкаланы пайдалан. 3.деңгей, саты, таразы ♦At the other end of the scale, life is a constant struggle to get enough to eat. – Таразының арғы шетінде өмір - күнгөріс үшін мәңгі арпалыс. ♦You're higher on the social scale than I am. – Менен гөрі сен жоғары әлеуметтік сатыдасың. 4.шкала, меже(лік) (белгілі бір деңгейді, тб көрсететін белгі(лер)) ♦How much does it read on the scale? – Шкала нені көрсетіп тұр? ♦He read the altitude in degrees off the scale. – Биіктікті ол шкалаға қарап білді. 5. ∼s таразы ♦bathroom/kitchen/weighing scales – ванна/ кухня/ салмақ таразысы ♦(figurative) the scales of justice – әділет таразысы 6.масштаб (бірнәрсенің картаға, диаграммаға түскен өз кескінімен арақатынасы) ♦a scale of 1:25 000 – масштабы: 1:25 000 ♦a scale model/drawing – (кішірейтілген/ үлкейтілген) модель/ кескін ♦Both plans are drawn to the same scale. – Екі жоспардың да масштабы бірдей. ♦to ∼ Is this diagram to scale? – Мына диаграмманың масштабы біркелкі/ бірдей ме? 7. (муз-қ нотада) гамма (дыбыстардың бірыңғай я көтеріңкі, я төмендеп келетін қатар тәртібі) ♦the scale of C major – до-мажор гаммасы ♦to practise scales on the piano – гамманы пианинода ойнап жаттығу 8.қабыршақ, қабыршық (балықтың, тб) (чешуя) 9. (BrE also fur) (су құбырының ішіне тұрған не қайнаған судан қалған) қақ 10.тіске тұрған/ қатқан қақ 11. (idm) *tip the balance/scales (also swing the balance) салмақты/ әсерді, тб бір жаққа ауғызу/ аудару ♦In an interview, smart presentation can tip the scales in your favour. – Интервьюде дұрыс презентация таразы басын саған аударуы мүмкін. ♦New evidence tipped the balance against the prosecution. – Жаңа айғақ таразы басын жазалауға қарсы ауғызды. *tip the scales at smth ​салмағы пәлендей болу ♦He tipped the scales at just over 80 kilos. – Салмағы 80 кг-нан сәл асты. B.v 1. ∼ smth (formal) (тауға, шыңға, тб) шығу, өрмелеу ♦the first woman to scale the world's five highest peaks – әлемдегі ең биік бес шыңды бағындырған алғашқы әйел ♦He somehow managed to scale the sheer outside wall of the tower. – Ол әйтеуір қамалдың тік сыртқы қабырғасымен шыға алды. ♦(figurative) He has scaled the heights of his profession. – Ол өз кәсібінің шыңдарына шықты. 2. ∼ smth балықтың қабыршағын/ қабыршығын (чешуя) тазалау 3. ∼ smth тіске тұрған қақты/ кірді тазалау/ тазалап кетіру ♦The dentist scaled and polished my teeth. – Тіс дәрігері тістерімді тазалап, ысты/ ақтады. 4. ∼ smth (from smth) (to smth) (specialist) көлемін/ размерін өзгерту ♦Text can be scaled from 4 points to 108 points without any loss of quality. – Тексті 4-тен 108-ге дейін ешбір сапасын жоғалтпастан өзгертуге болады. 5. (phr v) *scale smth down (also scale smth back) көлемін/ мөлшерін кішірейту/ азайту ♦We are thinking of scaling down our training programmes next year. – Келесі жылы жаттығу курстарымызды азайтпақ ойымыз бар. ♦The IMF has scaled back its growth forecasts for the next decade. – ХВҚ (Халықаралық валюта қоры) келесі онжылдыққа арналған өзінің өсім болжамын азайтты. *scale smth up көлемін/ мөлшерін ұлғайту/ өсіру